Tôi là Lan, 27 tuổi, vừa lấy chồng cách đây 3 tháng. Nhà chồng tôi buôn gạo, có đại lý lớn chuyên phân phối cho các tiệm tạp hóa và chợ đầu mối. Trước khi cưới, tôi chỉ nghĩ đơn giản: “Nhà làm ăn buôn bán, có của ăn của để, thế là ổn.” Chồng tôi hiền lành, còn mẹ chồng thì… khó tính, nhưng khéo ăn nói và biết cư xử ngoài mặt.

Ngày về làm dâu, tôi chủ động giúp đỡ việc nhà, ra đại lý phụ mẹ chồng cân gạo, đóng bao. Bà có vẻ hài lòng vì tôi nhanh nhẹn, ít cằn nhằn.

Nhưng rồi, có điều gì đó khiến tôi để ý.

Một hôm, khi mọi người đã nghỉ trưa, tôi quay lại kho để lấy điện thoại bỏ quên. Vừa đến cửa, tôi thấy mẹ chồng đang trộn gạo từ bao này sang bao khác. Điều đáng nói là, bên cạnh bà là những túi nhỏ bột trắng — không phải bột gạo, mà là một thứ gì đó rất lạ.

Tôi nín thở, núp lại và quay lén bằng điện thoại. Rồi đêm đó, tôi tìm hiểu. Gửi video cho một người bạn làm kỹ thuật thực phẩm, tôi nhận được tin nhắn khiến tay tôi run bần bật:

“Lan, thứ bột đó là axít boric, thường dùng để bảo quản xác côn trùng và… cấm dùng trong thực phẩm. Nếu trộn vào gạo để chống mốc hoặc làm hạt gạo bóng, thì cực kỳ nguy hiểm.”

Tôi sốc. Không thể tin được.

Sáng hôm sau, tôi lấy cớ hỏi nhẹ:

“Mẹ, sao gạo nhà mình trắng bóng thế ạ? Có bí quyết gì không?”

Bà cười, nheo mắt:

“Chút mẹo để giữ hàng đẹp thôi con. Người ta ăn quen rồi, có ai bị sao đâu mà lo.”

Câu nói ấy đâm thẳng vào lương tâm tôi như mũi dao. Tôi từng làm trong dự án cộng đồng, biết rõ một chút hóa chất trong thực phẩm có thể gây ung thư, suy gan, thận nếu dùng lâu dài.

Tôi đem chuyện nói với chồng. Anh chết lặng, rồi thở dài:

“Anh cũng từng nghi, nhưng không có bằng chứng. Mẹ anh buôn bán cả đời, không nghe ai đâu…”

Tôi suy nghĩ suốt đêm. Cuối cùng, tôi quyết định làm điều mà cả nhà chồng không thể ngờ:

Tôi lặng lẽ gửi đoạn video cùng mẫu gạo đến Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm của huyện.

Một tuần sau, cơ quan chức năng ập vào kiểm tra. Báo chí đưa tin “Đại lý gạo dùng hóa chất công nghiệp để đánh bóng hạt gạo”, hình ảnh kho bị niêm phong lan tràn khắp mạng xã hội.

Mẹ chồng tôi bị phạt nặng, giấy phép kinh doanh bị tước. Bà suy sụp, nhìn tôi như kẻ phản bội.

Cả nhà chìm trong u ám. Chồng tôi không trách tôi, nhưng khoảng cách giữa tôi và gia đình anh ngày càng xa.

Một đêm, tôi dọn đồ, để lại một lá thư:

“Con xin lỗi vì làm mọi người tổn thương. Nhưng con không thể im lặng khi biết hàng trăm người, trong đó có cả trẻ nhỏ, ăn thứ gạo có độc mỗi ngày. Con chỉ mong một điều — rằng sau chuyện này, mọi thứ sẽ làm lại bằng sự lương thiện.”

Tôi ra đi, tay trắng, không mang theo gì ngoài danh dự.
Nhưng mỗi khi nghĩ đến hành động của mình, tôi biết mình không hối hận.