Ở một vùng quê ven sông h;ẻo lánh, có một người đàn ông tên M. – ngoài 30 tuổi, sống lặng lẽ trong căn nhà lá xập xệ cuối làng. Không ai rõ M. từ đâu đến, chỉ biết vài năm trước, anh xuất hiện, thuê mảnh vườn hoang rồi ở đó, ngày ngày ra đồng làm thuê, tối về thui thủi một mình.

Anh hiền lành, ít nói, không r;ượu chè, không xích mích với ai. Cả làng thương mà cũng lạ. Có người bảo M. từng bị p;hản bội, có kẻ đồn anh trốn n;;ợ, lại có cụ già lẩm cẩm nói anh là “người â;;m đầu t;;hai nhầm”…

Rồi một ngày đầu tháng Bảy âm lịch – tháng cô h;;ồn – người ta phát hiện M. c;;hết l;ạnh l;ẽo trong nhà, không dấu hiệu bị s;;át thương, không b;ệnh t;ật. C;;hết lặng lẽ như cách anh sống.

Không ai thân thích, hàng xóm gom góp tiền, người lo q;;uan t;;ài, người lo n;;hang đèn, mấy cụ già lo mâm cỗ cúng. Đám t;;ang của M., dù nghèo, vẫn đầy đủ lễ nghi. Trên l;;inh c;;ữu, người ta đặt một bát cơm úp quả trứng luộc, cắm đôi đũa dựng đứng – nghi thức truyền thống để người c;;hết no đủ, không vương vấn trần gian.

Sáng hôm đưa M. ra đồng, chuyện lạ xảy ra.

Khi thầy cúng đang đọc bài chú tiễn v;;;ong, bầu không khí chợt lạnh đi, dù trời hè nắng gắt. Gió ào lên, bát nhang trước l;;inh c;;ữu phụt tắt. Bỗng dưng, bát cơm cúng rung nhẹ… rồi rơi khỏi linh cữu, vỡ tan tành.

Cơm vung vãi khắp nơi, trứng v;;ỡ nát. Mọi người t;;ái mặt.

Nhưng điều khiến cả xóm k;;inh hã;;i nhất không phải ở đó…

Trong lớp cơm trắng, lấp ló… một mảnh xương nhỏ, đen thẫm, như đã cháy qua l;;ửa. Một cụ già nhặt lên, mắt tr;;ợn t;;rừng:

— Đây là… x;;ương n;;gón tay n;;gười.

Đám tang ngưng lại giữa chừng. Người thì khóc thét, người chạy về lấy kinh Phật, người gọi thầy cúng khác đến trấn yểm. Sư thầy chùa làng đến nơi, vừa nhìn thấy mảnh xương đã tái mặt, hỏi một câu khiến ai nấy nổi da gà:

— Ai nấu bát cơm này?

Cả làng ớn lạnh. Cơm ấy là bà Mận hàng xóm lo, nhưng bà khẳng định chỉ nấu gạo sạch, trứng sạch, không có gì lạ. Chính tay bà xới cơm, luộc trứng, xếp bát lên linh cữu đêm trước, không hề thấy dị vật.

Sư thầy trầm ngâm, rồi chắp tay nói:

— Người này chết không siêu. Oan nghiệp chưa dứt, mang theo lời nguyền máu ruột. Xương trong bát cơm là dấu hiệu vong không được nhận người thân, hoặc từng ăn phải thịt cốt nhục chính mình.

Cả đám tang rúng động.

Chuyện càng ly kỳ khi một cụ già trong làng nhớ lại:
Nhiều năm trước, từng có vụ mất tích bí ẩn ở huyện bên – một người đàn ông bị tình nghi sát hại em ruột rồi bỏ trốn. Hồ sơ đóng lại vì không tìm thấy thi thể, kẻ tình nghi cũng mất tăm.

Khi hình ảnh Minh được gửi sang công an huyện kia, mọi dấu vân tay đều trùng khớp. Minh chính là kẻ trốn tội năm xưa.

Láo lếu thay, bát cơm cúng – biểu tượng của lòng thành và siêu thoát – lại phơi bày tội lỗi giấu kín tận cùng.

Cuối cùng, sư thầy quyết định không chôn Minh ở nghĩa địa làng mà đưa anh đến phần đất cách biệt, niệm chú suốt ba đêm liền. Đám tang kết thúc trong âm thầm, không ai còn dám nhắc tên Minh.

Từ đó, mỗi năm đến tháng Bảy âm lịch, nhà ai trong làng cũng đóng kín cửa sau 6 giờ tối. Trẻ con bị cấm ra bờ ruộng gần nơi chôn Minh. Bà Mận – người từng lo cơm cúng – sau đêm ấy bạc trắng cả đầu, bảo:

“Thứ đáng sợ không phải là ma… mà là nghiệp chưa trả, oan chưa dứt. Cơm dâng tổ tiên, không dối được trời.”