“Già rồi chỉ tổ đ-á;/i khai, chật nhà” – Bà cụ bị con đẩ-y ra ở gần chuồng gà ngủ tạm. Đêm mưa cuối cùng, bà bỗng biến mất… Hai tháng sau, cả dòng họ s-ững s-ờ khi nhận được tờ giấy từ nơi không ai ngờ đến…
Bà cụ Lành – gần 80 tu-ổi – sống cùng vợ chồng con trai út trong căn nhà mái ngói 3 gian khang trang giữa làng. Trước đây bà là giáo viên làng, hiền lành, chịu khó, hy sinh cả đời cho chồng con. Nhưng khi về già, bà trở thành “vật cản” trong chính căn nhà mình từng gầy dựng.

– Già rồi, không làm được gì, chỉ tổ đ;/ái k-hai, chật nhà!

– Cơm nấu toàn phải nêm nhạt vì bà! Tối thì mở tivi không dám to vì sợ bà không ngủ! Chán lắm rồi!
Đó là những lời con dâu buông thẳng vào mặt bà, không thèm gi-ấu.

Đêm đó, trời mưa tầm tã. Bà cụ lặng lẽ dọn cái chiếu rách, xách cái chăn mỏng ra ngủ tạm sau chuồng gà, nơi ẩm thấp, hôi tanh. Bà không khóc. Chỉ thở dài, như thể thở hết những cay đắng cuối cùng trong đời.

Sáng hôm sau… bà biến m-ất. Không ai biết bà đi đâu.
– Chắc bà bỏ về quê ngoại. Mà cũng tốt, khỏi phải lo cơm nước nữa! – Con dâu nói tỉnh queo.

Không ai đi tìm. Không ai báo công an và rồi 2 tháng sau. Giữa lúc cả dòng họ đang nhóm họp phân chia quyền thừa kế đất tổ, một người cháu trong họ bất ngờ nhận được tờ giấy…

…được gửi từ một địa chỉ lạ ở tỉnh xa. Tờ giấy mỏng, nhàu nhĩ, phong bì không ghi rõ người gửi – chỉ có nét chữ quen thuộc, xiêu vẹo nhưng nắn nót: Lành.

Người cháu mở ra đọc to trước cả họ. Chỉ vài dòng ngắn ngủi, nhưng đủ khiến cả căn phòng im phăng phắc như có ai vừa cắt ngang luồng không khí: “Các con, các cháu, Nếu mọi người đang họp để chia đất nhà, thì yên tâm.
Phần bà – bà đã hiến tặng cho trại dưỡng lão Phúc Thọ rồi.

Giấy chuyển quyền sử dụng đất có dấu đỏ, đã hoàn tất.

Chúc các con sống đàng hoàng, tử tế, để sau này không bị đối xử như bà.
Ký tên: Người từng đẻ ra các con.”

Mấy người họ hàng há hốc miệng. Người cháu cầm giấy run run, mắt đỏ hoe. Bà Lành… sao bà lại làm vậy?

Con trai út mặt tái xanh. Con dâu há hốc miệng, lắp bắp:

– Bà… bà làm thật à? Sao không bàn với ai? Sao lại đưa hết cho mấy chỗ đó?

Một cụ già ngồi góc nhà lắc đầu:

– Đến lúc chết mà bà còn không muốn phiền các người đấy.

Chiều hôm đó, người cháu nọ bắt xe đi tìm bà. Lần theo địa chỉ trong bức thư, anh đến một mái nhà nhỏ nơi ven đồi, thuộc một trại dưỡng lão tư nhân. Và… bà đang ngồi đó, dưới bóng cây khế, đan khăn len cùng mấy cụ già khác.

Anh gọi:

– Bà ơi…

Bà ngẩng lên, ánh mắt không còn buồn như trước, mà lành hiền và thanh thản.

– Ừ… con đến rồi à?

Anh quỳ xuống, nghẹn ngào:

– Sao bà không cho con biết? Sao lại ở đây một mình?

Bà cười, bàn tay run run xoa đầu cháu:

– Vì bà muốn… những ngày cuối đời, được sống như con người. Không phải vật chướng ngại, không phải gánh nặng. Ở đây, bà được gọi là cô giáo, được ăn cơm nóng, có người hỏi han. Còn hơn… ở nhà mà phải ngủ với gà, nghe con dâu chửi như chó.

Người cháu im lặng, nước mắt lăn dài. Anh biết, giờ có hối hận thay cha mẹ mình… thì cũng muộn rồi.

Tối hôm đó, dưới ánh đèn vàng nơi mái hiên trại dưỡng lão, bà Lành viết vài dòng cuối vào nhật ký: “Mình không cần tiếng khóc lóc khi chết.

Mình chỉ cần… một chỗ để ngồi an nhiên khi còn sống.”

Và đó là cách một người mẹ bị đẩy ra sau chuồng gà, lặng lẽ đứng dậy – và đòi lại phẩm giá cuối đời bằng cách ai cũng không ngờ.