Câu chuyện xảy ra tại một làng quê ven sông, nơi ai ai cũng sống hiền hòa, bình dị. Bà cụ Tư – người phụ nữ già nhất làng, sống lặng lẽ trong ngôi nhà ba gian cổ kính cùng người cháu nội – là người ai cũng kính trọng. Suốt cả đời, bà sống nhân hậu, chẳng gây oán thù với ai. Thế nhưng, cái chết của bà lại khiến cả làng chìm trong hoang mang và lạnh lẽo.
Đêm đó, bà cụ vẫn ăn cơm tối, uống thuốc, dặn cháu đi ngủ sớm rồi tắt đèn nằm nghỉ. Đến rạng sáng, người cháu phát hiện bà không còn thở, nằm nguyên vẹn như đang ngủ say. Mọi người bảo: “Chết nhẹ nhàng vậy là có phúc lắm rồi.”
Nhưng chuyện lạ bắt đầu từ lúc khâm liệm.
Người con trai lớn chạm vào tay mẹ – lập tức rụt tay lại, thốt lên:
“Sao… lạnh thế này? Lạnh như đá, lạnh buốt tận xương…”
Những người khác lần lượt chạm vào – ai cũng cảm thấy một luồng khí lạ, lạnh đến gai người, không giống người chết bình thường. Có người run rẩy, rưng rưng nước mắt mà không hiểu tại sao.
Gia đình hoảng sợ, mời một ông thầy cao tay trong vùng đến xem. Vừa bước vào nhà, ông đã khựng lại, nhìn chằm chằm lên trần nhà, rồi nhìn thẳng vào di ảnh bà cụ.
Ông lặng im mấy phút, đoạn thở dài, lắc đầu, nói đúng một câu:
“Người chết không oán hận thì hồn sẽ ấm. Nhưng bà cụ mang theo một nỗi oan… nếu không gỡ, cả nhà về sau khó yên.”
Không ai tin. Nhưng khi bắt đầu chuẩn bị nhập quan, thì quan tài tự dưng nứt ra dù còn mới nguyên. Hoa quả bày cúng thì heo úng, chuối héo rũ chỉ sau một đêm. Chó quanh nhà tru suốt canh ba, trẻ nhỏ trong nhà đổ bệnh bất thường.
Gia đình buộc phải xin ông thầy quay lại làm lễ gọi hồn. Trong buổi cúng, khi nến đang cháy thì một ngọn vụt tắt, ông thầy lẩm nhẩm:
“Bà cụ đang trách… trách người trong nhà đã giấu đi sự thật về cái chết của chồng bà năm xưa…”
Cả nhà tái mặt. Người con gái út bật khóc, quỳ xuống:
“Con xin… con sẽ nói hết. Năm đó… không phải tai nạn. Là chú ba có lỗi, rồi cả nhà sợ tai tiếng mà giấu… Mẹ biết, nhưng im lặng nuốt hận…”
Sau khi sự thật được phơi bày, người trong làng kéo đến viếng đông nghịt. Đêm đó, mọi hiện tượng lạ biến mất. Khi chạm vào bà, người ta thấy da bà đã trở lại như người thường. Quan tài lần này cũng đặt vào nhẹ nhàng, mùi nhang thơm hơn hẳn.
Lời dặn của ông thầy ấy mãi được truyền trong làng như một lời cảnh báo:
“Người sống có thể giấu, nhưng người chết mang theo oán sẽ chẳng yên. Oan khuất mà không giải, thì âm dương đều lạnh buốt.”