Bà Sáu – một góa phụ hơn 30 năm – sống co ro trong căn nhà lá dột nát nằm sát mé rạch nhỏ, trên một mảnh đất chưa đầy 25m², hẹp đến mức người ta trêu:
“Trải chiếu còn không vừa, chôn cũng chật!”
Hàng xóm rỉ tai nhau:
“Chồng chết lâu rồi, không con cái, sống vậy chi cho khổ?”
“Bán đi thì có vài trăm triệu, dư sống nốt đời. Đằng này cứ bám như keo!”
“Ng-u quá, ai mà làm dâu cũng sợ kiểu đàn bà vậy!”
Bà Sáu chẳng nói gì. Sáng ra sông rửa mặt, chiều tưới cây, tối ngồi thắp nhang trước bàn thờ. Lặng lẽ – nhưng chưa bao giờ chịu rời mảnh đất đó, dù có người trả giá cao.
Cho đến một buổi trưa oi ả, bà Sáu ngã quỵ ngay trước cửa.
Qua đời mà không để lại một lời trăn trối.
Xác bà được phát hiện sau hai ngày. Chính quyền địa phương buộc phải làm thủ tục kiểm tra đất để bàn giao, vì không có di chúc, không người thân.
Khi đội khảo sát tới, nền nhà cũ kỹ được dỡ lên. Và rồi…
Tiếng hô thất thanh vang lên:
Dưới nền nhà – ngay chính giữa nơi bà Sáu trải chiếu mỗi tối – là một cái hộp sắt chôn sâu dưới lớp xi măng!
Mở ra – bên trong là:
Một cuốn sổ tiết kiệm hơn 17 tỷ đồng, đứng tên bà Sáu.
Một bản di chúc viết tay, ghi rõ:
“Số tiền này sẽ dành 50% xây cầu và trường học cho xóm này.
50% còn lại – gửi ngân hàng làm quỹ chữa bệnh cho phụ nữ nghèo không chồng.”
Và một lá thư ngắn:
“Tôi không bỏ mảnh đất này… vì đây là nơi chồng tôi mất,
nơi tôi từng chôn nỗi cô đơn, nhưng cũng là nơi tôi gom góp hy vọng cuối đời cho xóm nghèo này.”
Cả làng sững sờ. Người từng cười chê bà là ng-u… nghẹn ngào không nói nên lời.
Người đàn bà từng bị coi là “quái lạ”, “cố chấp” ấy…
Hóa ra là người duy nhất chọn âm thầm chịu thiệt – để cả làng được đổi đời.
Từ đó, con hẻm nhỏ nơi bà Sáu từng sống được đặt tên là “Ngõ Góa Phụ”, và tấm bia tưởng niệm ghi:
“Nơi một người đàn bà từng âm thầm giữ lại lòng nhân,
giữa một thế gian luôn bảo cô ấy ngu.”