Nhà nghèo, mồ côi mẹ mà lấy được con trai tôi là phước phần mười đời nhà cô đấy… liệu mà sống cho biết điều.”

Câu nói ấy, vang lên giữa ngày cưới – giữa lúc lẽ ra cô dâu phải là người rạng rỡ, hạnh phúc nhất – lại như nhát dao cứa thẳng vào lòng Lan.

Lan đứng lặng người trong chiếc áo dài trắng, tay vẫn còn cầm khay trà mời mẹ chồng. Bà không thèm nhận chén, chỉ liếc nhìn ba chỉ vàng mỏng tang mà ông Tư – cha ruột Lan – vừa lặng lẽ trao cho con trong lúc rước dâu.

– Hồi môn chỉ có ba chỉ vàng? Nhà chẳng có lấy một mâm cổ tử tế, cưới hỏi gì mà như đi xin xỏ! – mẹ chồng lớn tiếng.

Từng lời bà thốt ra như cố tình cho họ hàng nghe thấy.

Ông Tư cúi đầu không nói, ánh mắt ẩn nhẫn. Lan cố gắng nuốt nước mắt, nở một nụ cười gượng:
– Con xin lỗi má… tụi con sẽ cố gắng lo lắng cho nhau. Mong má đừng buồn.

Nhưng bà chỉ hừ lạnh, quay đi.

Lan từng là niềm tự hào của trường cấp ba huyện: học giỏi, ngoan ngoãn, đẹp dịu dàng như hoa lau tháng chín. Nhưng tai họa ập đến năm cô mười lăm tuổi, mẹ qua đời vì bệnh nặng. Từ đó, Lan sống cùng cha – một người đàn ông ít nói, làm nghề sửa xe ở đầu chợ, cả đời không tái hôn.

Hùng – chồng cô – là người cô quen ở đại học. Anh hiền, thương Lan thật lòng. Sau khi ra trường, cả hai nhanh chóng làm đám cưới dù biết mẹ anh – bà Tám – không thích Lan vì “nhà không môn đăng hộ đối”.

Lan chấp nhận làm dâu, chấp nhận cả sự đay nghiến thường trực, chỉ vì tin rằng: nếu mình sống tốt, hiếu thảo thì lòng người sẽ thay đổi.

Nhưng hôm nay – ngày trọng đại nhất – bà Tám vẫn không buông tha. Bà đem sự nghèo khổ của Lan ra mổ xẻ, đem cả người mẹ đã khuất của cô ra để nói những lời đau đớn.

Lan nhìn cha – ông Tư vẫn im lặng, ánh mắt dường như giấu nhiều điều hơn những gì ông nói.

Nhưng chính trong đêm tân hôn, một bí mật bất ngờ hé lộ.

Ông Tư ngồi uống rượu một mình sau tiệc cưới, bên cạnh là một người đàn ông lạ mặt bước đến.

– Lâu quá không gặp… ông vẫn sống ẩn giỏi thật đấy.

Ông Tư ngước lên, thở dài:

– Tôi sống thế là vì con gái tôi. Tôi không muốn quá khứ làm hỏng tương lai của nó.

– Ông là Tổng Giám đốc Đặng Minh Tư, người từng đứng đầu tập đoàn xây dựng Đông Lộc cơ mà. Giờ lại làm thợ sửa xe, để thiên hạ chửi là “cha vợ ba chỉ vàng”?

Lan tình cờ nghe được câu chuyện ấy. Đôi chân cô như muốn khuỵu xuống. Thì ra… cha mình là người từng có một thân thế oanh liệt, vì biến cố lớn mà rút lui khỏi thương trường. Và ba chỉ vàng kia – không phải vì nghèo – mà là phép thử của người cha âm thầm quan sát.

Cô ngước lên trời, tự hỏi:

Liệu mình còn nên nhẫn nhịn thêm bao lâu, khi chính những người thân yêu đang bị sỉ nhục chỉ vì vẻ bề ngoài của sự nghèo?

Sáng hôm sau, không khí trong nhà vẫn căng như dây đàn. Mẹ chồng vừa nấu ăn vừa cố tình nói vọng ra:

– Gái nhà người ta được cha mẹ cho xe hơi, đất đai. Còn có người… ba chỉ vàng chắc phải vay mượn.

Lan dọn mâm cơm, nghe từng lời một như rót vào tai. Nhưng lần này, cô không còn im lặng nữa.

– Má ơi, má không thắc mắc sao ba con lại đi chiếc Dream cũ nát nhưng ví luôn có đủ tiền trả hết mọi chi phí đám cưới? Cũng không thắc mắc sao cả tiệc cưới không cần góp, mà vẫn mời đủ người, có chỗ tổ chức đàng hoàng?

Bà Tám ngẩng đầu, hơi khựng lại.

– Má biết con im lặng vì muốn nhà chồng được yên, nhưng hôm nay… con muốn má biết: Ba con là ông Đặng Minh Tư – người từng đứng đầu tập đoàn Đông Lộc. Má thử hỏi ai từng trong giới xây dựng miền Nam cách đây 20 năm, sẽ biết tên đó có giá trị cỡ nào.

Không khí bỗng chốc đặc quánh. Cô tiếp lời, giọng vẫn nhẹ nhưng đanh thép:

– Ba con từng có tất cả: tiền bạc, quyền lực. Nhưng sau một cú lừa của người bạn thân và cú ngã vì niềm tin, ba chọn rút lui, sống giản dị để nuôi con gái nên người. Ba chỉ cho con ba chỉ vàng – không vì không có – mà vì ông muốn nhìn xem người ta coi trọng điều gì: vàng hay nhân cách.

Cả gian bếp im lặng.

Lan đặt chiếc điện thoại lên bàn, mở một bài báo cũ: “Doanh nhân Đặng Minh Tư – người xây dựng nên khu đô thị lớn nhất tỉnh X năm 2003, nay rút lui khỏi giới kinh doanh sau vụ lùm xùm với cộng sự.”

Mẹ chồng tái mặt. Chồng Lan – Hùng – cũng đứng sững nơi cửa bếp.

Lan không gào thét, không đay nghiến, chỉ nói khẽ:

– Con không cần má kính trọng vì tiền. Nhưng con mong má hiểu: nghèo không xấu, và nhìn người chỉ qua của hồi môn… mới là điều đáng buồn.

Rồi cô quay đi, để lại trong lòng mọi người một cảm giác không thể gọi tên – vừa hối hận, vừa kính nể.

⸻

Buổi trưa hôm đó, ông Tư lên xe rời đi. Trước khi về lại nơi sửa xe quen thuộc, ông để lại cho con rể một phong thư:

“Những gì tôi có không quan trọng bằng cách con gái tôi được đối xử. Nếu sau này Hùng và gia đình biết tôn trọng, tôi không tiếc trao lại tất cả. Còn nếu không… ba chỉ vàng đó, đã là quá nhiều.”