Ngày tôi về làm dâu, mẹ chồng – bà Cúc – là người phụ nữ quyền uy, nghiêm khắc. Nhà chồng khá giả, nhưng bà thì sống rất khép kín, đôi khi đến mức kỳ quặc.

Ngay trong đêm tân hôn, khi tôi còn đang lúng túng chưa quen nhà, bà đã gọi tôi lại, giọng nghiêm nghị:

– Con có thể tự do làm mọi việc trong nhà. Nhưng nhớ rõ… tuyệt đối không được mở ngăn tủ cuối giường trong phòng mẹ.
– Vì sao ạ?
– Vì đó là… chuyện của người già. Biết quá nhiều không tốt cho phụ nữ mới về làm dâu!

Tôi nghe mà lạnh sống lưng, nhưng cũng chỉ dạ vâng.

Từ ấy, suốt hai mươi năm, cái ngăn tủ nhỏ cuối giường ấy như một cái bóng mờ trong căn nhà. Không ai đụng đến. Mỗi khi giúp bà thay drap giường, tôi chỉ cần lỡ tay đụng nhẹ vào tay nắm tủ, là bà đã gằn giọng nhắc nhở.

Chồng tôi cũng chỉ nói: “Từ nhỏ mẹ đã như vậy, kệ mẹ đi, bà già mà.”
Duy chỉ có thằng cu Tý – con tôi – từng hỏi bà:

– Bà ơi, trong đó có gì thế?
Bà cười nhạt, bảo:
– Là con quỷ, con mà mở ra là nó bắt đó!

Cả nhà đều xem đó như chuyện dọa trẻ con.

Cho đến một sáng mưa, bà Cúc trúng gió qua đời đột ngột.

Tang lễ xong xuôi, chúng tôi quyết định thay toàn bộ đồ đạc trong phòng bà để cúng thất và cũng là để giải tỏa không khí nặng nề trong nhà. Chiếc giường gỗ sẫm màu, cũ kỹ, được khiêng ra sân để mang đi đốt – theo đúng lời bà dặn lúc còn sống:

– Khi tôi chết, đốt luôn cái giường đi, đừng để lại!

Nhưng khi khiêng ra đến sân, một mùi hôi kỳ lạ bốc lên từ ngăn cuối giường. Mùi nồng, tanh lợm giọng, như mùi thịt thối lâu ngày bị ém kín.

Cả nhà nhìn nhau. Tôi và chồng quyết định phá ngăn tủ ấy ra, vì không thể đốt đi nếu còn thứ gì bên trong.

Tiếng cạy vang lên cạch! – ngăn tủ bung ra.

Và cả nhà sững sờ.

Bên trong là một cái hộp thiếc cũ kỹ, bọc vải đen. Mở ra, chúng tôi thấy một bọc tóc dài, đã khô cứng lại như rơm, một chiếc váy lụa màu đỏ sậm có vết máu khô loang lổ, và một bức ảnh trắng đen – trong đó là một người phụ nữ rất giống mẹ chồng… nhưng trẻ hơn, đứng cạnh một người đàn ông không phải bố chồng tôi.

Phía sau bức ảnh có dòng chữ nguệch ngoạc:

“Nếu ai mở ngăn tủ này… hãy tha thứ cho tôi.”

Bên dưới cùng là một giấy khai tử mờ mực, ghi tên người đàn ông trong ảnh – mất đúng vào ngày cưới của bà Cúc với bố chồng tôi.

Câu chuyện dần được hé mở qua lời kể của người giúp việc cũ, từng sống với bà thuở mới cưới.

– Trước khi lấy ông Đạt (bố chồng), bà Cúc yêu say đắm một người đàn ông tên Khải – thầy giáo nghèo. Nhưng vì gia đình ép duyên, bà buộc phải cưới người khác. Đêm trước ngày cưới, ông Khải tự tử, để lại thư tuyệt mệnh cho bà Cúc.

Bà không bao giờ tha thứ cho mình. Bà giữ lại kỷ vật – tóc, váy bà mặc hôm tiễn người yêu lần cuối, cả bức ảnh họ từng chụp – và nhốt tất cả vào ngăn tủ cuối giường. Bà không dám mở ra, cũng không muốn ai đụng tới. Đó là… phần hồn bà gửi lại quá khứ.

Chiếc giường được đốt, cả nhà làm lễ siêu độ. Tôi thắp nhang, nhìn làn khói bay lên, lòng nghẹn lại.
Mẹ chồng tôi – người đàn bà nghiêm khắc suốt đời – hóa ra đã yêu sâu đến mức mang một bí mật… theo suốt hơn nửa đời người.

Từ ngày đó, mỗi lần nghe tiếng mưa đêm, tôi vẫn hay nghĩ đến bà. Một tình yêu không trọn vẹn, bị chôn chặt suốt hai mươi năm, cuối cùng cũng được giải thoát trong khói hương.