“Con ơi, mới có 27 tuổi, sao nhận nó làm con nuôi làm gì… Cho nó tý tiền rồi thôi, chứ nuôi nó thì hỏng chuyện cả đời đấy con ạ!”

Tiếng mẹ cô H lặp đi lặp lại trong điện thoại, đầy lo lắng và trách móc. Nhưng H chỉ nhìn ra khung cửa lớp học, nơi có cậu bé nhỏ người, gầy gò với chiếc áo trắng đã ngả màu, đang lom khom lau bảng. Ánh mắt của M — đứa trẻ lớp 2 ấy — lúc nào cũng cúi gằm, như sợ cả thế giới biết rằng em chẳng còn ai để tựa vào.

Cô giáo H mới được điều về trường tiểu học vùng ven từ đầu năm học. 27 tuổi, xinh xắn, giỏi chuyên môn, bao người ngưỡng mộ. Vậy mà điều khiến cô bận tâm nhất mỗi ngày không phải bảng thành tích giảng dạy, mà là thằng bé tên M — học trò của cô.

Cha mẹ M mất trong một vụ tai nạn giao thông trên đường đi chợ về. Bà nội đã ngoài tám mươi, lưng còng, mắt mờ, mỗi lần đến họp phụ huynh đều run rẩy dắt tay em tới rồi lặng lẽ quay về. Họ hàng của em — chẳng ai muốn nhận nuôi. “Nuôi nó tốn cơm. Mẹ nó mất rồi, chẳng còn gì đáng giữ.”

“Bỏ nó vào trại mồ côi đi, cho đỡ nặng đầu.”

Những câu nói cay nghiệt ấy cô H đã nghe được khi lỡ đi ngang nhà em. Và mỗi lần như thế, tim cô lại nhói lên.

Cô để ý: M chẳng bao giờ ăn cơm trưa ở trường. Lúc thì ngồi bấm bụng chịu đói, lúc xin nước ấm uống cho đỡ cơn thèm. Áo đồng phục vá vai, sách giáo khoa mượn lại của năm trước, vở thì chỉ viết một mặt. Học trò cô — vậy đấy.

Có lần, M ngất xỉu giữa buổi học. Đưa em vào phòng y tế, cô mới thấy bụng em lép kẹp, cả người xanh xao đến thương. Sau hôm ấy, cô bắt đầu lặng lẽ để hộp cơm thừa trong ngăn bàn em. Đôi lúc, cái áo đồng phục cũ của cô cháu họ cô bỗng “tình cờ” được để lại trong tủ y tế, vừa khít với người em.

Và rồi có một buổi chiều mưa, cô bắt gặp M ngồi co ro dưới mái hiên trường, không ai đón, áo ướt sũng, chân tím tái.

– “Cô… bà cháu yếu quá, không đi nổi… nhà lại xa.”

Cô cởi áo khoác của mình, trùm cho em, rồi dẫn em về nhà. Từ hôm đó, cô H đi qua một ngã rẽ khác của cuộc đời mình.

Cô làm giấy tờ xin nhận M làm con nuôi.

Cô nói dối mẹ:
– “Con chỉ chăm sóc nó tạm thôi.”

Nhưng trong lòng, cô biết rõ: đây không phải là “tạm”.

Đêm M chính thức chuyển đến ở cùng, cô lặng lẽ nhìn em ngủ trên chiếc giường nhỏ góc phòng. Em ôm chặt quyển truyện mà cô tặng, miệng mấp máy “cảm ơn mẹ” trong mơ. Cô bật khóc.

Một năm sau, M vẫn học lớp cô. Cậu bé giờ đã tươi tỉnh, bụ bẫm hơn, biết đánh vần, làm toán nhanh, và có lần còn khoe “cô H là mẹ con đấy” trước cả lớp khiến cô vừa mắc cỡ vừa ấm lòng.

Mỗi lần mẹ cô gọi điện, vẫn dọa:

– “Mày cứ nuôi đứa không máu mủ, sau này khổ thì đừng trách.”

Cô chỉ nhẹ nhàng đáp:

– “Mẹ ơi, con có thể không có chồng, không có tiền… nhưng con không thể nhắm mắt làm ngơ khi một đứa trẻ đói khổ trước mặt con mà không làm gì.”