Bà Tư – goá bụa từ năm 50 tuổi – một mình nuôi ba người con trưởng thành: Toàn, Tín, Tùng.

Bà không học cao, chỉ buôn bán tạp hóa nhỏ. Suốt mấy chục năm, bà tằn tiện từng đồng, chẳng bao giờ tiêu xài cho bản thân.

Khi ngoài 80, bà Tư bắt đầu yếu, hay quên, hay tiểu đêm, chân run tay lẩy bẩy.

Thay vì bàn nhau chăm sóc, ba người con bắt đầu cuộc chiến đùn đẩy:

Anh cả Toàn viện cớ: “Nhà con chật, con cái còn nhỏ, mẹ ở với em út đi.”

Anh hai Tín bảo: “Vợ con khó tính, mẹ về nhà anh Toàn hợp hơn.”

Út Tùng viện lý do đi công tác xa triền miên.

Cuối cùng, bà bị đưa đi viện dưỡng lão.

Ngày tiễn bà, không ai khóc. Cả ba chỉ nghĩ:

“Già rồi, lẫn rồi, sống không bao lâu. Mà tiền bà có bao nhiêu đâu.”

Trong ba năm ở viện dưỡng lão, mỗi năm bà Tư được thăm… ba lần, vào dịp Tết.

Mỗi lần, ba anh em đến mang bánh, vài trăm ngàn, chụp hình đăng Facebook tỏ vẻ hiếu thảo, rồi lướt về thật nhanh.

Bà chỉ cười, mắt rưng rưng nhưng không trách một lời.
Mọi người trong viện đều bảo:

“Cụ Tư hiền, ít nói. Nhưng cụ có vẻ buồn lắm.”

Bà Tư mất vào một ngày mưa. Đám tang đơn sơ, ba anh em về làm cho tròn nghĩa vụ.

Mãi đến ngày luật sư xuất hiện để công bố di chúc, họ mới bắt đầu thấy bất ngờ….

Mãi đến ngày luật sư xuất hiện để công bố di chúc, ba anh em mới bắt đầu thấy bất ngờ.

Luật sư – một người đàn ông ngoài sáu mươi, chỉnh tề trong bộ vest xám nhạt – rút ra một tập hồ sơ được niêm phong cẩn thận. Trước mặt ba người con, ông từ tốn nói: “Cụ Tư đã lập di chúc ba năm trước, ngay sau khi chuyển vào viện dưỡng lão. Đây là bản di chúc được xác lập hợp pháp, có đầy đủ nhân chứng và công chứng.”

Toàn liếc nhìn Tín, rồi nhìn sang Tùng. Cả ba đều nghĩ thầm:
“Mẹ có gì đâu mà di chúc? Căn nhà cũ sập xệ, sổ tiết kiệm chắc chỉ đủ mua cái hòm.”

Luật sư tiếp tục:

“Tài sản cụ Tư để lại gồm: một căn nhà mặt tiền quận Tư, trị giá hơn sáu tỷ; một sổ tiết kiệm năm tỷ đồng; và một lô đất ở quê đang được định giá khoảng ba tỷ.”

Cả ba anh em sững người. Tùng ngồi thẳng dậy. Tín nuốt nước bọt. Toàn nhíu mày, như không tin vào tai mình.

Toàn lên tiếng trước: “Ủa, mẹ tui có nhiêu đó tiền hồi nào?”

Luật sư đáp: “Cụ tiết kiệm suốt mấy chục năm buôn bán, không tiêu xài, sống kham khổ. Ngoài ra, cụ có cho vay nhỏ lẻ, tích cóp thêm qua nhiều năm. Tất cả đều có giấy tờ đầy đủ.”

Rồi ông mở tờ di chúc, đọc to: “Tôi – Nguyễn Thị Tư – trong tình trạng minh mẫn, tự nguyện lập di chúc này với nội dung như sau:

Toàn bộ tài sản gồm nhà, đất và sổ tiết kiệm tôi để lại cho ba người 50% dành cho cô Lệ – nhân viên chăm sóc tại viện dưỡng lão – người đã ân cần chăm sóc tôi suốt ba năm qua.

30% dành cho Hội người cao tuổi của viện dưỡng lão – nơi tôi sống những năm cuối đời.

20% cuối cùng tôi dành cho một quỹ học bổng mang tên chồng tôi – Nguyễn Văn Lành – để giúp những trẻ mồ côi nghèo hiếu học.”

Không có tên một người con nào.

Căn phòng lặng đi. Cả ba anh em ngồi đờ đẫn. Mặt tái mét.

Tín lắp bắp: “Mẹ… mẹ… để hết cho người dưng?”

Luật sư nhìn cả ba, giọng vẫn điềm đạm nhưng sâu sắc: “Cụ Tư từng nói: ‘Ba đứa con tôi có thể quên tôi, nhưng tôi không quên ai đã cho tôi tình thương thật sự những năm cuối đời.’”

Tùng cúi gằm mặt, nước mắt chảy dài. Lần đầu tiên anh thấy mình thật nhỏ bé và bất lực.

Toàn ngửa mặt nhìn trần nhà, môi mím chặt, tay siết nắm đấm.

Tín thì thở dài, lặng lẽ đứng lên, bỏ ra ngoài, chẳng nói một lời.