Vừa về làm dâu được ba hôm, tôi đã phát hiện ra một bí mật động trời. Cái bí mật khiến tôi không còn dám động đũa ăn bát cơm trong chính căn bếp của nhà chồng nữa.

Họ hàng ai cũng bảo tôi may mắn: lấy được chồng hiền, mẹ chồng hiền. Mẹ chồng tôi – bà Thìn – là người phụ nữ hay cười, nói chuyện nhỏ nhẹ, làm việc lúc nào cũng từ tốn. Ở cái chợ quê này, bà nổi tiếng là “bà chủ gạo sạch”, bán gạo bao năm nay, ai cũng tin tưởng. Tôi từng nghĩ mình sẽ yên tâm sống cuộc đời bình dị nơi thôn quê, làm vợ hiền dâu thảo. Nhưng đời đâu có đơn giản như vậy.

Chuyện bắt đầu từ một sáng sớm. Tôi dậy sớm hơn mọi hôm vì mất ngủ, định ra bếp vo gạo nấu cơm thì thấy mẹ chồng đang lúi húi bên bao gạo ngoài sân. Tay bà cầm một túi bột màu trắng ngà, đổ từng muỗng vào bao, rồi dùng tay đảo đều. Tôi đứng chết trân sau cánh cửa.

Khi bà rời đi, tôi bước lại gần, thọc tay vào bao gạo – thứ bột kia vẫn còn lẫn giữa những hạt trắng bóng. Tôi lấy tay bốc lên, ngửi thử. Mùi lạ, không rõ là mùi gì, nhưng lợm giọng.

Đến chiều, tôi kiếm cớ xuống thị trấn, ghé hiệu tạp hóa quen nhờ người bạn cũ – làm trong phòng kiểm định – đem mẫu đi xét. Hai hôm sau, kết quả gửi về: bột đá, chất huỳnh quang làm trắng và một ít hương liệu nhân tạo.

Tôi choáng váng. Không thể tin người phụ nữ ấy – người vừa mới rót cho tôi chén nước chè, vừa nhẹ nhàng bảo: “Con cứ ở đây, mẹ thương con như con gái” – lại đang ngày ngày bán ra từng bao “gạo giả” như thế.

Tôi đem chuyện kể với chồng. Anh im lặng rất lâu, rồi bảo:
– Anh biết từ lâu rồi… nhưng giờ nhà mình sống bằng cái đó. Bố mất sớm, mẹ cực lắm. Em nghĩ mẹ làm vậy sung sướng lắm à?

Tôi như bị giáng một đòn. Cái im lặng đó đau hơn mọi lời mắng mỏ.

Đêm đó, tôi không ngủ. Tôi nghĩ đến từng đứa trẻ ở làng, ăn bát cơm bà bán. Nghĩ đến những người già mua gạo “ngon rẻ” của bà để dành ăn cả tháng. Nghĩ đến chuyện nếu có ai đó phát hiện, báo lên chính quyền, liệu tôi có bị xem là đồng lõa?

Sáng hôm sau, khi bà đang ngồi đóng bao gạo, tôi bước tới, đặt trước mặt bà tờ giấy kết quả xét nghiệm.

Bà ngẩng lên nhìn tôi, ánh mắt chẳng hoảng sợ, chỉ thoáng buồn rồi trầm giọng nói:

– Con cũng biết rồi à… Mẹ chỉ làm vậy từ khi nhà mình túng quá, gạo sạch lời ít, bán không nổi… Không ai bị gì đâu. Người ta ăn mấy năm nay rồi.

Tôi nghẹn lời. Tôi không thể chấp nhận được. Không phải vì tôi quá nguyên tắc, mà vì tôi không thể sống trong một ngôi nhà lấy lừa dối làm kế sinh nhai.

Hôm đó, tôi xách va-li về nhà mẹ đẻ. Không cãi vã. Không nước mắt. Chỉ có cảm giác mình vừa bước ra khỏi một giấc mộng đẹp bị nứt vỡ bởi lòng tham.