Tiếng nhạc đám cưới rộn ràng. Cô dâu bước lên sân khấu với tà áo dài trắng tinh khôi, ánh mắt ánh lên niềm vui lấp lánh. Mẹ cô – người phụ nữ gầy guộc, mặc chiếc áo dài vàng giản dị – ngồi lặng lẽ ở dãy ghế dưới, ánh mắt rưng rưng nhìn con gái. Một đời lam lũ, bà chỉ có mỗi đứa con này là niềm tự hào.

Buổi lễ đang giữa hồi cao trào thì bỗng…

– “Cô biết không, nhà cô đúng là chuột sa chĩnh gạo đó!”

Giọng người đàn bà vang lên chát chúa trước sự chứng kiến của hàng trăm khách mời. Là mẹ chồng – người vừa thay váy áo xong đã lên sân khấu phát biểu “dạy dỗ” con dâu mới.

– “Con trai tôi là giám đốc, nhà tôi không thiếu gì cả. Cô may mắn lắm mới lọt vào đây. Chứ đám cưới gì mà vàng cưới có ba chỉ? Không bằng cái vòng cổ tôi đeo hằng ngày! Đám hỏi nhà tôi cho cả cây vàng, nhà cô đáp lại như bố thí!”

Không gian chết lặng. Cô dâu đứng sững. Mẹ cô – đang định bước lên chụp ảnh – khựng lại. Mắt bà dần hoe đỏ.

– “Tôi nói luôn cho rõ: về làm dâu nhà này, không biết lễ phép, không biết hầu hạ bố mẹ chồng cho ra hồn, thì đừng trách tôi tống cổ ra khỏi cửa!”

Cả hội trường sững sờ. Có người che miệng. Có người cúi đầu ái ngại.

Cô dâu vẫn đứng đó. Ban đầu là sốc. Rồi là tủi thân. Rồi là giận dữ. Giận cho mẹ – người đã tần tảo nuôi mình khôn lớn – nay bị đem ra sỉ nhục giữa bao người.

Cô quay người, không đợi chồng tương lai can thiệp, cũng không đợi ai nói gì thêm.

Tiến thẳng xuống hàng ghế, cô dắt mẹ mình đứng dậy, giọng dứt khoát:

– “Con xin lỗi mẹ vì để mẹ bị xúc phạm hôm nay. Nhưng mẹ yên tâm, con không lấy chồng nữa.”

Rồi cô quay lại, nhìn thẳng vào mẹ chồng:

– “Tiền bạc, vàng cưới, danh vọng – con chưa từng xin ai. Con cũng chưa từng thấy mình là ‘chuột’. Chỉ là con không muốn chui vào cái ‘chĩnh’ mà người ta coi thường máu thịt của mình.”

– “Cô dám?! Đám cưới tổ chức xong rồi, mâm bàn đủ cả, khách khứa đầy nhà mà cô định bỏ đi?!” – mẹ chồng quát lớn, mặt đỏ bừng vì tức giận và bẽ mặt.

– “Dạ. Con dám. Bởi vì hơn tất cả mâm cao cỗ đầy, con trọng lòng tự trọng. Và con không đủ sức sống với người gọi mẹ con là ‘chuột’.”

Cô cúi đầu chào hai họ, rồi dắt mẹ ra khỏi lễ cưới trong sự im lặng nặng nề. Váy cưới trắng vẫn còn mới, nhưng lễ cưới hôm ấy – với cô – đã kết thúc.

⸻

Ba tháng sau, người ta thấy cô gái ấy mở một tiệm bánh nhỏ, tay nghề khéo, tiệm lúc nào cũng đông khách. Mẹ cô ngồi bán nước kế bên, dáng vẻ thư thái, không còn rụt rè như trước.

Còn nhà trai hôm đó? Dẫu sang giàu vẫn không giấu được lời bàn ra tán vào. Người ta bảo: “Có tiền mà không có phúc. Mất đi một người con dâu, mất luôn cả cái danh nghĩa tử tế.”